عفونت بعد از ماموپلاستی یکی از عوارضی است که برخی از بانوان پس از انجام این جراحی زیبایی با آن مواجه می‌شوند. ماموپلاستی، به عنوان یکی از پرطرفدارترین جراحی‌های زیبایی در دنیا و ایران، اگرچه می‌تواند ظاهر سینه‌ها را بهتر کند و اعتمادبه‌نفس را افزایش دهد، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، بدون خطر نیست. یکی از جدی‌ترین مشکلاتی که می‌تواند پس از این عمل رخ دهد، عفونت در محل جراحی است که در صورت نادیده گرفتن، عوارض سنگینی در پی دارد.
عفونت بعد از ماموپلاستی ممکن است در اثر عوامل مختلفی مانند شرایط استریل اتاق عمل، وضعیت جسمانی، عدم رعایت مراقبت‌های پس از عمل یا استفاده نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها ایجاد شود. تشخیص و درمان به‌موقع این عارضه، اهمیت زیادی در حفظ سلامت و جلوگیری از مشکلات بعدی دارد. در این مقاله به طور جامع و مرحله‌به‌مرحله درباره علائم، دلایل، روش‌های تشخیص و درمان عفونت بعد از ماموپلاستی صحبت خواهیم کرد.
انواع عفونت‌های بعد از ماموپلاستی
عفونت از عوارض ماموپلاستی می‌تواند به اشکال مختلف بروز کند که هر کدام شدت و نحوه درمان متفاوتی دارند. آگاهی از انواع این عفونت‌ها به بیمار و پزشک کمک می‌کند تا در صورت بروز علائم، اقدامات لازم را سریع‌تر انجام دهند.
در ادامه به معرفی و بررسی کامل هر یک از انواع عفونت‌های احتمالی می‌پردازیم:
عفونت سطحی پوست
این نوع عفونت در لایه‌های سطحی پوست و در اطراف بخیه‌ها رخ می‌دهد. علائم آن شامل قرمزی، گرمی موضعی و درد مختصر است. معمولاً در روزهای ابتدایی بعد از عمل ظاهر می‌شود و در صورت تشخیص به‌موقع، به‌راحتی با مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی درمان می‌شود.
عفونت سطحی در صورت نادیده گرفتن می‌تواند گسترش پیدا کند و به بافت‌های عمقی‌تر نفوذ کند. به همین دلیل توجه به کوچک‌ترین علائم غیرعادی در محل بخیه‌ها بسیار مهم است.
عفونت در ناحیه بخیه
این نوع عفونت در اطراف بخیه‌ها و خطوط جراحی ایجاد می‌شود و معمولاً با تورم، ترشح چرک و درد بیشتر از حالت معمول همراه است. علت اصلی آن می‌تواند آلوده بودن تجهیزات یا تماس مستقیم زخم با آلودگی‌های محیطی باشد.
درمان این نوع عفونت نیازمند مصرف آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌تر و در برخی موارد باز کردن محل بخیه و تخلیه ترشحات است. مراجعه فوری به پزشک در صورت مشاهده این علائم ضروری است.
عفونت عمقی و بافتی
جدی‌ترین نوع عفونت بعد از ماموپلاستی، عفونت‌های عمقی است که در لایه‌های داخلی‌تر بافت سینه و اطراف پروتز ایجاد می‌شود. این نوع عفونت علائم شدیدتری دارد و اغلب با تب، درد شدید و ترشحات زیاد همراه است.
درمان این عفونت پیچیده‌تر است و در بسیاری از موارد نیاز به تخلیه عفونت از طریق جراحی مجدد دارد. در برخی بیماران، در صورت وخامت، پزشک ناچار به خارج کردن پروتز می‌شود.
علائم و نشانه‌های عفونت بعد از ماموپلاستی
عفونت بعد از ماموپلاستی معمولاً با علائم و نشانه‌های مختلفی همراه است که برخی از آن‌ها می‌تواند شبیه روند طبیعی ترمیم زخم باشد. به همین دلیل شناسایی دقیق و به‌موقع این علائم اهمیت زیادی دارد. اگر این نشانه‌ها نادیده گرفته شوند، ممکن است عفونت به بخش‌های عمقی‌تر نفوذ کرده و عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
در اغلب موارد، علائم عفونت در چند روز تا چند هفته پس از عمل ظاهر می‌شود و شدت آن بستگی به میزان گسترش عفونت و نوع آن دارد. هر فردی باید در دوره نقاهت پس از ماموپلاستی با دقت وضعیت زخم خود را بررسی کند.
برخی از علائم شایع عفونت بعد از ماموپلاستی عبارت است از:
- قرمزی و التهاب شدید در اطراف محل بخیه
- تورم بیش از حد در ناحیه جراحی
- ترشح چرک یا مایع زرد و بدبو از محل زخم
- افزایش دمای پوست در اطراف زخم
- درد شدید و غیرعادی
- تب و لرز
- تأخیر در بهبود زخم
- سفت شدن غیرطبیعی سینه
علل اصلی بروز عفونت بعد از ماموپلاستی
عفونت بعد از ماموپلاستی معمولاً به دلیل ورود میکروب‌ها به محل جراحی اتفاق می‌افتد. این میکروب‌ها ممکن است در حین عمل، بعد از آن یا در طول دوره نقاهت وارد بدن شوند. گاهی اوقات حتی رعایت تمامی نکات بهداشتی هم نمی‌تواند به‌طور کامل مانع این عارضه شود.
یکی دیگر از علل اصلی بروز عفونت، ضعف سیستم ایمنی بدن بیمار است. بیمارانی که دچار بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا مشکلات پوستی هستند، بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند.
دلایل رایج بروز عفونت به شرح زیر است:
- استریل نبودن تجهیزات اتاق عمل
- دستکاری بیش از حد زخم توسط بیمار
- رعایت نکردن بهداشت شخصی بعد از عمل
- مصرف نکردن آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده
- ضعف سیستم ایمنی
- وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت
- استعمال دخانیات و الکل
عوامل مؤثر در افزایش ریسک عفونت
در برخی افراد به دلایل خاص، احتمال ابتلا به عفونت بعد از ماموپلاستی بیشتر است. شناخت این عوامل به پزشک کمک می‌کند تا در انتخاب روش جراحی و مراقبت‌های پس از آن، دقت بیشتری به خرج دهد. همچنین بیمار نیز باید در صورت داشتن این شرایط، مراقبت بیشتری داشته باشد.
عوامل مختلفی مانند سن بالا، اضافه وزن و وجود زخم‌های قبلی در ناحیه سینه می‌توانند احتمال ابتلا به عفونت را افزایش دهند.
عوامل افزایش‌دهنده ریسک عفونت به شرح زیر است:
- سن بالای ۵۰ سال
- چاقی و اضافه وزن
- سابقه زخم عفونی در بدن
- مصرف سیگار و الکل
- ابتلا به بیماری‌های مزمن
- ضعف سیستم ایمنی
- عدم رعایت مراقبت‌های بعد از عمل
راهکارهای پیشگیری از عفونت بعد از ماموپلاستی
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. خوشبختانه با رعایت برخی نکات ساده و دقیق می‌توان تا حد زیادی از بروز عفونت بعد از ماموپلاستی جلوگیری کرد. رعایت این نکات هم به عهده پزشک و هم بیمار است.
در کل، هرچه مراقبت های بعد از عمل ماموپلاستی منظم‌تر و اصولی‌تر انجام شود، خطر ابتلا به عفونت کمتر خواهد بود.
- انجام جراحی در مراکز معتبر و با تجهیزات استریل
- مصرف کامل و منظم آنتی‌بیوتیک‌های تجویزی
- شست‌وشوی دست‌ها قبل از لمس محل زخم
- تعویض به‌موقع پانسمان طبق توصیه پزشک
- پرهیز از انجام فعالیت‌های سنگین
- مصرف تغذیه سالم و ویتامین‌دار
- ترک مصرف دخانیات حداقل ۲ هفته قبل و بعد از عمل
روش‌های تشخیص عفونت بعد از ماموپلاستی
شناسایی به‌موقع عفونت بعد از ماموپلاستی یکی از کلیدی‌ترین مراحل در حفظ سلامت بیمار و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. برخی علائم ممکن است مشابه روند طبیعی ترمیم زخم باشند و تشخیص درست نیاز به دقت و بررسی دارد. در این بخش به انواع روش‌های تشخیصی که پزشکان برای اطمینان از وجود یا عدم وجود عفونت استفاده می‌کنند می‌پردازیم.
روش‌های مختلفی برای تشخیص این مشکل وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه این روش‌ها را معرفی و درباره هر کدام به تفصیل توضیح خواهیم داد.
معاینه فیزیکی
در اولین قدم، پزشک با معاینه محل جراحی و بررسی علائمی مانند قرمزی، تورم، ترشح و حساسیت به لمس، می‌تواند علائم ظاهری عفونت را شناسایی کند. این معاینه معمولاً در ویزیت‌های دوره‌ای بعد از عمل انجام می‌شود.
در این معاینه، پزشک وضعیت بخیه‌ها، دمای پوست ناحیه جراحی و شدت درد را بررسی می‌کند. اگر نشانه‌هایی از التهاب غیرعادی یا ترشح چرک مشاهده شود، احتمال عفونت مطرح خواهد شد و اقدامات بعدی انجام می‌شود.
آزمایش خون
یکی از روش‌های دقیق و سریع برای تشخیص عفونت، بررسی فاکتورهای التهابی در خون است. افزایش گلبول‌های سفید و سطح CRP از علائم شایع در ابتلا به عفونت می‌باشد.
آزمایش خون به پزشک این امکان را می‌دهد که علاوه بر تشخیص وجود عفونت، شدت آن را نیز ارزیابی کند. معمولاً این تست در کنار معاینه فیزیکی و سایر روش‌ها انجام می‌شود.
نمونه‌برداری از ترشحات زخم
اگر در محل زخم ترشحاتی وجود داشته باشد، پزشک می‌تواند نمونه‌ای از آن را برای کشت میکروبی ارسال کند. این کار به شناسایی نوع عامل عفونی کمک می‌کند و پزشک می‌تواند آنتی‌بیوتیک مناسب را تجویز کند.
این روش بیشتر در مواقعی استفاده می‌شود که عفونت شدید یا مشکوک به باکتری مقاوم وجود دارد و تشخیص دقیق نوع میکروب اهمیت پیدا می‌کند.
روش‌های درمان عفونت بعد از ماموپلاستی
در صورت بروز عفونت، اقدام سریع و اصولی بسیار اهمیت دارد. بسته به شدت عفونت و نوع آن، روش درمان متفاوت خواهد بود. در موارد خفیف معمولاً درمان دارویی کفایت می‌کند، اما در عفونت‌های شدید، نیاز به اقدامات جدی‌تر وجود دارد.
آنتی‌بیوتیک خوراکی یا تزریقی
در موارد خفیف تا متوسط، پزشک آنتی‌بیوتیک خوراکی تجویز می‌کند. در موارد شدیدتر، آنتی‌بیوتیک‌های وریدی لازم است. مصرف منظم دارو طبق تجویز پزشک از پیشرفت عفونت جلوگیری می‌کند و معمولاً در ۷ تا ۱۰ روز علائم فروکش می‌کند.
تخلیه ترشحات چرکی
در مواقعی که عفونت باعث تجمع چرک در محل جراحی می‌شود، پزشک با ایجاد برش کوچک، ترشحات را تخلیه می‌کند. این کار اغلب به صورت سرپایی انجام شده و پس از آن پانسمان مناسب و آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.
عوارض احتمالی عفونت درمان‌نشده
اگر عفونت بعد از ماموپلاستی به موقع تشخیص داده و درمان نشود، می‌تواند مشکلات جدی و جبران‌ناپذیری ایجاد کند. این عوارض هم زیبایی سینه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و هم سلامت کلی بیمار را تهدید می‌کند.
عوارض احتمالی به شرح زیر است:
- تخریب بافت سینه
- باز شدن بخیه‌ها
- تغییر شکل و دفورمیتی سینه
- نیاز به جراحی مجدد
- باقی ماندن جای زخم عمیق
- آسیب به پروتز و نیاز به تعویض آن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در هر زمانی که علائم غیرطبیعی مانند تورم بیش از حد، درد شدید، ترشح چرک یا تب بعد از ماموپلاستی مشاهده شد، مراجعه سریع به پزشک ضروری است. برخی بیماران به اشتباه تصور می‌کنند که این علائم طبیعی است و باعث تأخیر در درمان می‌شوند.
عدم مراجعه می‌تواند باعث پیشرفت عفونت و درگیر شدن بافت‌های عمقی شود. پس در دوران نقاهت ماموپلاستی، هر گونه تغییر غیرمعمول را به پزشک خود اطلاع دهید.